Mặc dù thế giới đang hướng tới năng lượng tái tạo, nhưng nhu cầu than đá vẫn chưa thể suy giảm. Đặc biệt, tại châu Á, nhiều quốc gia tiếp tục tăng cường sử dụng than để đảm bảo nguồn cung điện ổn định. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc chuyển đổi sang năng lượng sạch và giảm phát thải khí nhà kính.
1. Nhu cầu than đá tiếp tục tăng cao tại châu Á
Trung Quốc và Ấn Độ dẫn đầu về nhu cầu than đá
Trung Quốc hiện là quốc gia tiêu thụ than lớn nhất thế giới, chiếm hơn 56% tổng nhu cầu than toàn cầu năm 2024. Để đối phó với nguy cơ thiếu điện do biến đổi khí hậu, Trung Quốc đã tăng nhập khẩu than đá lên 542,7 triệu tấn, mức cao kỷ lục.
Ấn Độ cũng đối mặt với nhu cầu điện ngày càng cao do sự phát triển kinh tế và hiện tượng thời tiết khắc nghiệt. Chính phủ nước này đã cho phép các nhà máy nhiệt điện than hoạt động hết công suất nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu thụ thép, xi măng và điện năng.
Indonesia, Việt Nam và Philippines vẫn phụ thuộc vào than đá
Nhiều quốc gia Đông Nam Á vẫn chưa thể giảm phụ thuộc vào than. Indonesia đạt sản lượng than kỷ lục 831 triệu tấn vào năm 2023, trong khi tỷ trọng than trong cơ cấu điện Philippines đã vượt qua Trung Quốc, trở thành nước phụ thuộc than nhiều nhất khu vực.
2. Lý do khiến nhu cầu than đá vẫn chưa thể suy giảm
Dưới đây là một số lý do khiến nhu cầu than đá trên thế giới vẫn không thể suy giảm:
- Giá thành than rẻ và ổn định: Một trong những nguyên nhân chính khiến than vẫn được sử dụng rộng rãi là chi phí thấp hơn so với các nguồn năng lượng tái tạo. Nhiều nước đang phát triển chưa đủ nguồn lực để đầu tư mạnh vào năng lượng sạch.
- Khó khăn trong truyền tải điện tái tạo: Ở Trung Quốc, dù năng lượng mặt trời và gió đã chiếm khoảng 30% nguồn cung điện vào năm 2023, nhưng việc truyền tải điện giữa các khu vực vẫn còn nhiều hạn chế. Do đó, than vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh năng lượng.
- Sự gia tăng nhu cầu điện từ các trung tâm dữ liệu AI: Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đã làm tăng đáng kể nhu cầu điện toàn cầu. Theo Moody’s Ratings, nhu cầu điện từ trung tâm dữ liệu sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025, tiếp tục tạo áp lực lên nguồn cung than đá.
3. Giải pháp giảm nhu cầu than đá trong tương lai
Thúc đẩy năng lượng tái tạo và cải tiến công nghệ lưu trữ
Các quốc gia cần đầu tư vào năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió và nâng cấp công nghệ lưu trữ điện. Nếu thực hiện đúng cam kết tăng gấp ba nguồn năng lượng tái tạo vào năm 2030, nhu cầu than có thể giảm đáng kể.
Ứng dụng công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS)
Nhiều nước đang thử nghiệm công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon (CCS) để giảm lượng khí thải từ các nhà máy điện than. Đây có thể là một giải pháp trung gian trước khi có sự chuyển đổi hoàn toàn sang năng lượng sạch.
Là đơn vị tiên phong trong việc cung cấp vật tư công nghiệp, T&T hỗ trợ các ngành khai thác, đặc biệt là khai thác than đá với nhiều thiết bị hiện đại như:
- Thiết bị tách sắt TTVM – Giúp loại bỏ tạp chất kim loại, nâng cao chất lượng nguyên liệu
- Băng tải Heesung – Đảm bảo vận chuyển than, khoáng sản hiệu quả, bền bỉ
- Máy tuyển từ TTVM – Hỗ trợ tách khoáng sản, nâng cao hiệu suất sản xuất
Dù có nhiều nỗ lực trong việc chuyển đổi năng lượng, nhu cầu than đá vẫn chưa thể suy giảm trong ngắn hạn. Giải pháp bền vững cần sự phối hợp giữa phát triển năng lượng tái tạo, cải tiến công nghệ lưu trữ điện và áp dụng công nghệ giảm phát thải nhằm giảm dần sự phụ thuộc vào than đá trong tương lai.
Nguồn: Tạp chí Kinh tế Việt Nam
