Sâm Bố Chính (Abelmoschus sagittifolius L. Merr) là một dược liệu quý có giá trị kinh tế cao, được sử dụng phổ biến trong y học cổ truyền. Tuy nhiên, việc trồng và phát triển loài cây này vẫn còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là vấn đề về hạt giống. Nhằm xác định thời vụ thích hợp giúp tối ưu hóa năng suất và chất lượng hạt giống, nghiên cứu đã được thực hiện tại xã Mường Hum, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Kết quả nghiên cứu cho thấy thời vụ gieo trồng có ảnh hưởng rõ rệt đến sự sinh trưởng, khả năng chống chịu sâu bệnh và năng suất hạt giống của Sâm Bố Chính.
1. Ảnh hưởng của thời vụ đến sự sinh trưởng của Sâm Bố Chính
Thời gian sinh trưởng của Sâm Bố Chính phụ thuộc lớn vào thời điểm gieo trồng. Theo kết quả nghiên cứu, các công thức thí nghiệm gieo từ tháng 8 đến tháng 10 có thời gian nảy mầm nhanh hơn (3-4 ngày) so với các công thức gieo vào mùa đông (tháng 11 đến tháng 1), khi hạt giống nảy mầm chậm hơn do nhiệt độ thấp.
Ngoài ra, thời gian ra hoa và thu hoạch cũng có sự chênh lệch đáng kể. Cây trồng vào tháng 1 có quá trình phát triển mạnh hơn vào mùa xuân và bắt đầu ra hoa sau khoảng 2 tháng. Trong khi đó, các cây gieo trồng vào tháng 8-10 có chu kỳ sinh trưởng ngắn hơn, thường chỉ mất 7 tháng để kết thúc vòng đời. Điều này cho thấy thời vụ trồng có ảnh hưởng lớn đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây Sâm Bố Chính.
2. Ảnh hưởng của thời vụ đến khả năng chống chịu sâu bệnh
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng thời vụ gieo trồng có tác động đến khả năng chống chịu sâu bệnh của Sâm Bố Chính. Một số bệnh phổ biến được ghi nhận trong quá trình trồng thí nghiệm bao gồm:
- Bệnh lở cổ rễ: Xuất hiện ở mức độ nhẹ, chủ yếu vào mùa mưa.
- Bệnh thối thân: Phổ biến vào tháng 5-6 do điều kiện nóng ẩm, ảnh hưởng nhiều đến năng suất hạt giống.
- Sâu cuốn lá: Gây hại mạnh trong giai đoạn cây con, nhưng có thể kiểm soát bằng biện pháp bảo vệ thực vật.
- Rệp sáp và rầy mềm: Xuất hiện chủ yếu vào mùa khô, gây ảnh hưởng đến lá, chồi và quả.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, cây gieo vào tháng 12 và tháng 1 có khả năng chống chịu bệnh tốt hơn so với các tháng 8 – 10. Điều này là do thời gian sinh trưởng trùng với mùa khô, ít mưa hơn nên hạn chế sự phát triển của nấm bệnh.
3. Ảnh hưởng của thời vụ đến năng suất và chất lượng hạt giống
Một trong những mục tiêu quan trọng của nghiên cứu là đánh giá năng suất và chất lượng hạt giống theo từng thời vụ gieo trồng. Kết quả cho thấy:
- Sâm trồng từ tháng 1 có số quả trên cây cao nhất (khoảng 31 quả/cây), trong khi các cây trồng tháng 8 có số quả ít hơn (21 quả/cây).
- Tỷ lệ hạt chắc dao động từ 63,5% đến 75,5%, trong đó công thức gieo tháng 1 đạt tỷ lệ cao nhất.
- Khối lượng 1000 hạt không có sự chênh lệch đáng kể giữa các thời vụ, chứng tỏ thời điểm gieo trồng ít ảnh hưởng đến kích thước hạt.
- Năng suất hạt giống cao nhất đạt 7,65 tạ/ha khi trồng vào tháng 1.
Như vậy, để đảm bảo chất lượng hạt giống tốt nhất, thời vụ gieo trồng thích hợp nhất là từ tháng 1.
T&T cam kết cung cấp thiết bị, vật tư máy móc chất lượng cao phục vụ sản xuất và chế biến nông sản, giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm chi phí vận hành. Với các sản phẩm như băng tải, nam châm tách sắt, máy sàng rung, chúng tôi đảm bảo quy trình sản xuất diễn ra an toàn, liên tục và đạt năng suất tối ưu.
Nghiên cứu về ảnh hưởng của thời vụ đến khả năng sản xuất hạt giống của Sâm Bố Chính tại xã Mường Hum, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai đã cung cấp những thông tin quan trọng giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất. Kết quả cho thấy, thời vụ trồng vào tháng 1 mang lại năng suất cao nhất, chất lượng hạt tốt nhất và khả năng chống chịu sâu bệnh hiệu quả hơn. Đây là cơ sở quan trọng để phát triển vùng trồng Sâm Bố Chính bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân và tạo ra sản phẩm hạt giống chất lượng cao.
Nguồn: Tạp chí Kinh tế và Dự báo
