Nghề hầm than đước ở Cà Mau đã tồn tại và phát triển hơn trăm năm, gắn bó mật thiết với cuộc sống của người dân vùng Đất Mũi. Nhờ vào nguồn tài nguyên đước phong phú từ rừng ngập mặn, nghề này đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm gia đình tại các huyện Ngọc Hiển và Năm Căn, góp phần không nhỏ vào nền kinh tế của địa phương.
1. Phát triển và bảo tồn nghề hầm than đước tại Cà Mau
Cà Mau là vùng đất rừng ngập mặn rộng lớn với diện tích hơn 50.000 ha, trong đó cây đước chiếm phần lớn và tập trung ở các huyện Ngọc Hiển, Năm Căn. Nhờ vào nguồn nguyên liệu dồi dào này, nghề hầm than đước đã tồn tại và phát triển suốt hàng trăm năm.
Nghề hầm than đước xuất hiện từ những năm 1920, khi các lò hầm thô sơ được xây dựng tại xã Tam Giang Tây, Ngọc Hiển. Từ đó đến nay, nghề hầm than đước dần dần phát triển và trở thành một nét văn hóa đặc sắc của địa phương, với hàng trăm lò hầm hoạt động và sản phẩm than được tiêu thụ khắp Nam Kỳ lục tỉnh.
Người dân ở đây chủ yếu học nghề từ tỉnh Hậu Giang và sau đó đã cải tiến, áp dụng phương pháp hầm than phù hợp với điều kiện địa phương. Hiện nay, các lò hầm than ở Cà Mau được xây dựng bằng gạch kiên cố, có thiết kế như chiếc nón úp, cao khoảng 4m và đường kính từ 5 đến 7m. Điều này giúp lò hầm bền vững, đảm bảo sử dụng lâu dài và hiệu quả hơn.
2. Quy trình nghề hầm than đước và chất lượng sản phẩm
Than đước Cà Mau có quy trình sản xuất đòi hỏi kỹ thuật cao, tốn nhiều thời gian và công sức. Gỗ đước dùng để làm than được khai thác theo hợp đồng với người dân địa phương, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định. Trong quá trình sản xuất, gỗ được cắt thành những đoạn dài khoảng 5cm, sau đó được xếp chặt vào lò theo hướng ngang hoặc dọc để sản phẩm than thành phẩm không bị nát.
Lò than sau đó được bịt kín và đốt lửa liên tục trong suốt một tháng. Người thợ lành nghề sẽ quan sát khói thoát ra từ lò để điều chỉnh nhiệt độ, đảm bảo than chín đều và đạt chất lượng cao. Sau khi kết thúc quá trình đốt, lò được để nguội khoảng 20 ngày trước khi mở ra và thu hoạch than.
Nhờ quy trình sản xuất này, than đước Cà Mau có đặc điểm cháy lâu, nhiệt độ cao, được khách hàng ưa chuộng sử dụng trong sinh hoạt và công nghiệp. Giá bán hiện tại của than đước dao động từ 5.000 – 10.000 đồng/kg tùy vào kích cỡ và chất lượng sản phẩm.
3. Đời sống của người làm nghề hầm than đước
Nghề hầm than đước tại Cà Mau không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Tại các cơ sở sản xuất than, công việc được phân chia theo sức lao động, giúp người lao động, đặc biệt là phụ nữ, có công việc ổn định và không phải rời quê hương đi làm xa.
Ngoài ra, với mức lương từ 5 – 7 triệu đồng/tháng, người lao động tại các lò hầm than có thể trang trải cuộc sống gia đình một cách tốt hơn. Những cơ sở sản xuất than lớn như Hợp tác xã (HTX) chế biến than 2.9 và HTX chế biến than Tân Phát đã tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương, giúp cải thiện điều kiện kinh tế cho nhiều hộ gia đình trong vùng.
4. Nâng cao giá trị nghề hầm than đước
Những năm gần đây, ngành chức năng tại Cà Mau đã có các biện pháp quy hoạch, kiểm soát chặt chẽ hoạt động sản xuất than đước, nhằm khôi phục và phát triển nghề này theo hướng bền vững. Các lò hầm than được xây dựng gần kênh rạch và sông để thuận tiện cho việc vận chuyển nguyên liệu và sản phẩm. Nhờ vào sự kiểm soát chặt chẽ, than đước Cà Mau hiện không chỉ cung cấp cho thị trường miền Tây Nam Bộ mà còn được tiêu thụ rộng rãi tại các tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai…
Những chính sách hỗ trợ từ chính quyền địa phương đã giúp nghề hầm than đước không chỉ đứng vững mà còn phát triển mạnh mẽ hơn. Việc sản xuất than đước ngày càng được công nhận và tôn trọng, góp phần bảo vệ môi trường và tăng thu nhập cho người dân.
T&T tự hào là đơn vị cung cấp các thiết bị và giải pháp máy móc tiên tiến cho ngành sản xuất than và nhiều lĩnh vực công nghiệp khác. Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong ngành, chúng tôi chuyên cung cấp các sản phẩm chất lượng cao như thiết bị tách sắt, máy sàng rung và hệ thống băng tải công nghiệp. T&T cam kết đồng hành cùng các doanh nghiệp trong việc phát triển sản xuất bền vững, tối ưu hóa quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm. Liên hệ với T&T để nhận tư vấn và giải pháp tối ưu nhất qua Hotline: 0937 813 868.
Nghề hầm than đước tại Cà Mau không chỉ là một phần quan trọng trong văn hóa của địa phương mà còn là nguồn thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ gia đình. Nhờ vào sự phát triển và quy hoạch hợp lý, nghề truyền thống này ngày càng phát triển và khẳng định giá trị. Với sự hỗ trợ từ các đơn vị cung cấp thiết bị và giải pháp công nghiệp như T&T, chúng tôi tin rằng các làng nghề truyền thống sẽ ngày càng được duy trì và phát triển hơn, đóng góp vào sự thịnh vượng của cộng đồng.
Nguồn: Báo Thanh Niên
